Svinjarstvo posmatrano kroz tranzicioni period privrede u Republici Srbiji

Abstract

Proces tranzicije privrede u Republici Srbiji prolazeći kroz ekonomsku liberalizaciju tržišta, na kome je konkurentnost glavna osnova za formiranje cena proizvoda, i nakon dve decenije nije dalo pozitivne rezultate u oblasti svinjarske proizvodnje. Naime, osnovno opredeljenje politike razvoja svinjarstva, trebalo je da omogući stvaranje tržišne i izvozno orijentisane grane stočarstva, polazeći od činjenice da je svinjarstvo tradicionalna proizvodnja, sa izraženim kulturološkim i socijalnim faktorima našeg društva. Danas svinjarstvo u Republici Srbiji karakterišu pretežno usitnjena gazdinstva sa tendencijom razvoja specijalizovanih nukleus farmi (poslednjih godina), bez strateškog dokumenta za očuvanje i održivi razvoj ove grane stočarstva. Svinjarska proizvodnja se u periodu tranzicije privrede Republike Srbije suočavala sa ograničenim, do potpunog prekida, mogućnostima izvoza. Rezultati tranzicionih reformi u Srbiji (počev od 2001) doveli su do toga da je danas potpuno liberalizovano tržište svinjskog mesa, sa trendom rasta uvoza. Polazeći od činjenice da stočarska proizvodnja zauzima tek trećinu ukupne poljoprivredne proizvodnje govori u prilog da je zbog ekstenzivnosti ove proizvodnje neophodno preduzeti konkretne mere za njen oporavak. U radu želimo istaći da su, pored regulisanja cenovne politike prema kvalitetu trupova svinja na liniji klanja, izuzetno značajne edukacije farmera, kao i povezivanje porodičnih farmi i individualnih gazdinstava sa nadležnim izabranim veterinarima, bez dodatnih ograničavajućih elemanata, kao što bi predstavlјalo npr. registracija polјoprivrednog gazdinstva u privredni subjekat ili sl. Na kraju, ako bi se i htelo izaći iz procesa tranzicije svinjarstva, pored rasta proizvodnje – broja svinja, moralo bi se više pažnje posvetiti povećanju ekonomske isplativosti – profitabilnost farmera, efikasnosti i ostvarivanju boljih proizvodnih rezultata, ali iznad svega omogućiti plasman i izvoz - slobodnu trgovinu živim životinjama - svinjama i proizvodima poreklom od svinja.